(Leestijd: ca. 11 minuten)
Gelukkig is er weer eens een mooi boek verschenen over het helen van de moederwond.
Bethany Webster’s boek Discovering the Inner Mother, A Guide to Healing the Mother Wound and Claiming Your Personal Power is vertaald.
De Nederlandstalige titel is: Het helen van de moederwond, Ontdek je innerlijke moeder.
De waarde van boeken over de moederwond
Naar mijn mening kun je niet genoeg boeken lezen over dit onderwerp, als je worstelt met een moederwond.
Elk boek, elk inzicht of invalshoek van de schrijver, kan je weer een stap dichter brengen bij innerlijk herstel en innerlijke heelheid.
In mijn eigen ervaring van herstel en heelwording heb ik veel gehad aan met name de boeken van Alice Miller (talloze titels) en John Bradshaw (talloze titels).
Maar goed, terug naar het in Nederland verschenen boek van Webster.
Het boek beschrijft de verschijnselen waaraan je de moederwond kan herkennen, de mechanismen die een moederwond in stand houden en de weg eruit, de weg naar herstel en innerlijke heelheid.
Webster heeft een belangwekkend en prettig leesbaar boek geschreven.
Gevolgen van de moederwond
Een moederwond vermindert de kwaliteit en het plezier in je leven.
Angstgevoelens, minder zelfvertrouwen, schaamte, schuldgevoelens, een laag zelfbeeld, besluiteloosheid, boosheid en wrok, vergallen je leven.
Als kind leren we overlevings- en afweermechanismen aan, die ons in staat stellen vol te houden, maar ons op volwassen leeftijd in de weg gaan zitten.
Bij onszelf en bij onze relaties met andere mensen.
Onbegrip of je niet begrepen voelen, ruzies en terugkerende patronen, maken samen leven en werken moeizamer.
Het helen van je moederwond is daarom een heel erg goede zaak, voor jezelf en voor je hele leven.
Maatschappelijk belang
Het boek heeft ook een groot maatschappelijk belang: hoe meer mensen hun moederwond helen, des te evenwichtiger worden deze mensen.
Evenwichtige mensen manipuleren, mishandelen, roven en plunderen niet.
Daar wordt de wereld alleen maar beter van.
Geschreven voor dochters, die hun moeder pleasen?
Webster schrijft haar boek voor dochters die worstelen met de relatie met hun moeder.
Hoewel ze stelt dat zowel zonen als dochters een moederwond kunnen ontwikkelen, richt ze zich uitsluitend op dochters. Dat niet alleen…
In het boek deelt Webster ook autobiografische fragmenten.
Dat kan goed werken, er kan herkenning zijn bij de lezer.
Sommigen vinden dat prettig, sommigen vinden het minder belangrijk.
Gaandeweg het boek werd mij duidelijk dat haar eigen levensweg een grote invloed gekregen heeft in haar denken.
Kan het anders?
Kun je subjectiviteit geheel en al vermijden?
Nee, al zou je – naar mijn mening – bewuster kunnen streven naar meer objectiviteit.
Maar door de vrij sterke verwevenheid met haar eigen biografie wordt het boek eerder een boek voor dochters, die zijn gaan pleasen, zoals Webster zelf deed, dan voor de rebellen onder ons.
Dat kan een nadeel zijn.
De centrale oorzaak van een moederwond, stelt Webster, is het patriarchaat
De centrale oorzaak, die aanleiding voor een moederwond is, ligt voor Webster bij het patriarchaat.
Omdat wij in de westerse wereld in een patriarchaat leven, ondergaan wij daar allemaal in meer of mindere mate de invloed van in denken, gedrag en genderidentificatie.
Verwonding op vier niveaus
Verder, zo stelt Webster, heeft de, door het patriarchaat veroorzaakte, moederwond invloed op vier niveaus: persoonlijk, cultureel, spiritueel en planetair.
Een geheelde moederwond kan al deze niveaus ten positieve beïnvloeden, volgens Webster.
Ben ik het hier mee eens? Ja en nee.
Eens met patriarchale negatieve invloed op persoonlijk en cultureel niveau
Het patriarchaat, het machtssysteem dat onderscheidt op basis van sekse en daarbij – blanke – mannen bevoordeelt, heeft zeker invloed.
De stereotyperingen van het patriarchaat verdelen mensen in mannen en vrouwen.
Dat is een binair – gebaseerd op bi, dat is twee – systeem.
Even over sekse en genderidentiteit.
Sekse is het biologische onderscheid dat je kunt maken tussen fysieke lichamen met verschillende geslachtskenmerken.
Gender is de culturele betekenis van deze verschillen en het is de persoonlijke identificatie met deze verschillen.
Een meer fluïde genderidentificatie, een ruime bandbreedte aan mogelijke posities tussen de uiterste polen van de zogenaamd mannelijke man en de vrouwelijke vrouw bestaat in de patriarchale ideologie niet.
Het is belangrijk te onderzoeken welke belemmerde patriarchale overtuigingen een rol speelden tijdens je opgroeien en welke je daarvan hebt overgenomen (geïnternaliseerd).
Ik kan goed meegaan in het betoog van Webster over de patriarchale invloed op persoonlijk en cultureel niveau.
Oneens met patriarchale planetaire wond
Als het patriarchaat een ideologie is, gebaseerd op ideeën over mannen en vrouwen en de zogenaamd natuurlijke rollen en rolverdelingen die daaruit voortvloeien, dan sluit dat een compassievolle moraliteit niet per se uit.
Hier word ik het oneens met Webster.
Als planetaire moederwond beschrijft Webster: “De schade die de aarde wordt toegebracht en die het leven op onze planeet bedreigt (ontbossing, massa-uitsterving van diersoorten, de klimaatcrisis, enzovoort).” (Pagina 29).
Het patriarchaat en een compassievolle moraliteit kan tegelijkertijd voorkomen.
Vergelijk bijvoorbeeld de woorden van Jonathan Wittenberg (rabbijn van de New North London synagoge): “Tweeduizend jaar geleden leerde Prediker dat zelfs een koning onderdanig is aan de grond. (…). De Hebreeuwse Bijbel ziet mensen als bewakers van de aarde, aan wie de taak is toevertrouwd haar te bewerken ten bate van al het leven. De centrale waarden van de Bijbel zijn gerechtigheid en mededogen. De Thora herinnert ons herhaaldelijk aan onze verantwoordelijkheid jegens onze kinderen. We zijn hen de erfenis verschuldigd van een levensvatbare en duurzame planeet, rijk aan leven. We hebben niet het recht om de schepping te commercialiseren, te gelde te maken en te exploiteren. We hebben niet het recht om alleen op korte termijn eigenbelang te volgen. Het is geen geval van “Morgen kunnen we sterven”, maar “Morgen zullen zij, de kinderen van de wereld, sterven”. De toekomst van al het leven ligt in onze handen.” (Cursivering door mij).
Deze mooie beschrijving las ik toevallig – maar wat is toeval? – in The Guardian enkele dagen geleden.
“Als het goed gaat met de weduwen en wezen, dan gaat het goed met het land”, is een gevleugelde uitspraak, die in het verlengde hiervan ligt.
Of ook: “Leer goed te doen. Zoek het recht, houd tirannen in toom, bied wezen bescherming, sta weduwen bij.” (Jesaja 1:17)
“Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief. Zoals Ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Aan jullie liefde voor elkaar, zal iedereen zien dat jullie Mijn leerlingen zijn.” (Johannes 13:34-35).
Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft.” (Efeziërs 4:32).
Dit zijn kenmerkende voorbeelden uit het jodendom en christendom, religies die in een patriarchale cultuur opkwamen.
Mijn visie: De firma Graai & Plunder op velerlei terrein
De firma Graai & Plunder, zoals ik de kaalslag op maatschappelijk en ecologisch terrein liever typeer, vindt, naar mijn mening, zijn ontstaan veel eerder in onwetendheid en zelfzucht.
Onwetendheid ten aanzien van de ware aard der dingen.
De ware aard van de mens is het zijn van een individu en het tegelijkertijd zijn van een sociaal wezen, dat leeft in een wereld van interconnectedness.
Zelfzucht ontstaat als je je eigen belang van doorslaggevend belang vindt boven dat van een ander, zij het mens, dier, plant of planeet.
Maar wij mensen zijn allemaal kind’ren Gods.
In de zorg voor elkaar kunnen wij Gods zorg voor ons gestalte geven.
De erfenis die wij kregen, ons leven, onze mogelijkheden en onze leefomgeving in breedste zin, kunnen wij als goed rentmeester onderhouden, benutten en nalaten, als een gezonde erfenis voor volgende generaties.
Oneens met patriarchale spirituele moederwond
De spirituele moederwond, zo stelt Webster, is: “Het gevoel dat je afgesneden bent van de verbinding met een hogere macht en het leven zelf en hiervan vervreemd bent.” (Pagina 29)
Eigenlijk zegt Webster hier twee dingen: Je afgesneden voelen van een hogere macht en het leven zelf (1) en je hiervan vervreemd voelen (2).
Bij vervreemding voel je je niet meer jezelf omdat je het idee hebt dat je geen invloed kunt uitoefenen op de ontwikkelingen.
Dit is een vorm van machteloosheid.
Je afgesneden voelen van een hogere macht, kun je ook zien als een menselijke fase.
Iedereen kan hiermee te maken krijgen, moederwond of niet.
Het is, naar mijn mening, ook niet iets speciaal patriarchaals maar iets existentieels.
Mijn visie: Verlangen naar verbinding is existentieel
Ieder mens, man of vrouw, patriarchale of matriarchale cultuur, zal zich vragen gaan stellen naar oorsprong, bestemming, voltooiing, en hogere macht.
Het mens-zijn en de mogelijkheid hierop te reflecteren, veroorzaakt vragen naar onze relatie met het transcendente.
Wat is het leven?
Wat betekent het om goed te leven?
Van waar kregen wij het leven?
Wat gebeurt er na ons sterven?
Het vraagt ons uit naar ons vermogen tot overgave, het vraagt ons uit naar ons vermogen om onze ultieme afhankelijkheid handen en voeten te geven.
Het antwoord kunnen wij geven vanuit ons zielenleven, vanuit onze spiritualiteit, waarin een levende verbinding met het hogere, het heilige, met God, geboren kan worden.
Het spirituele overstijgt onze denkcategorieën
Hier iets patriarchaals willen introduceren, zoals Webster doet met de zogenaamde spirituele moederwond, wekt verwarring.
Het gevaar is groot dat je met de binaire categorieën van je denksysteem (man/vrouw, patriarchaat is ‘slecht’/bevrijding van het patriarchaat is ‘goed’) in de knel komt op een laag, die ons denken overstijgt en waarover slechts in metaforen gesproken kan worden.
Onze spiritualiteit ligt voorbij onze genderidentificatie.
Onbeholpen formulering of ondoordacht betoog?
Webster’s oplossing wordt dan wat gekunsteld: “God/ Godin/ al wat is.” (pagina 292), of op meerdere plaatsen God/ Godin.
Sommige uitspraken ervaar ik als problematisch. Bijvoorbeeld: “Onze ware autoriteit zit van binnen” (Pagina 292).
Maar hoe check je dan of het je verwonding is die spreekt of je intuïtie?
Hoe groot is het gevaar te blijven steken bij je eigen knusse binnen-godje, zoals Jacob Slavenburg het noemt, als hij, in een ander verband, het gevaar van de ik-gerichtheid bij de New Age beweging benoemt?
Of: “We belichamen de Godin wanneer we het getraumatiseerde kind in onszelf bemoederen.” (Pagina 293)
Alleen het vrouwelijke kan bemoederen?
Maar wat is dat dan: het vrouwelijke?
Kunnen we, geïndoctrineerd door het patriarchaat, wel voorbij onze ideeën over man en vrouw denken?
Kunnen alleen vrouwen bemoederen?
Hoe troosten mannen hun kinderen dan?
Is het misschien beter te spreken over bijvoorbeeld zachtheid versus krachtdadigheid, waarover alle geslachten kunnen beschikken omdat we allemaal over zowel zogenaamde vrouwelijke als mannelijke eigenschappen beschikken?
Kun je überhaupt buiten de patriarchale tweedeling man – vrouw denken?
Dat denk ik wel.
Dan zul je naar een andere laag in de meerlagige werkelijkheid moeten gaan.
Mijn benadering
Dit is de benadering, die ik kies: de mens is een geestelijk wezen.
Onze ziel verlangt naar God, of welk woord op dit moment voor jou de diepste verbinding het beste weergeeft.
Onze ziel is androgyn.
In onze vorming als mens, als opgroeiend mensenkind, kunnen we schade oplopen door verkeerde zorg.
Die schade is onze moederwond.
Die schade kan ontstaan door bijvoorbeeld onze moeder, onze vader, een combinatie daarvan, door verzorgers (familie, leraren e.d.).
Het patriarchaat heeft een nadelige invloed als onze natuurlijke aard erdoor wordt ingeperkt.
De schade, onze moederwond, ligt op het niveau van onze gevoelens, onze overtuigingen en onze levensvisie (wereldbeeld en godsbeeld).
De laag die onaangetast is, is ons zielenleven, onze essentie.
Het is dat in ons, dat nooit beschadigd werd.
Het is dat in ons, waardoor we lijden onder de schade die we opliepen.
Ergens weten we wat heelheid is.
Als we de verbinding daarmee herstellen, kunnen we worden wie we altijd al waren.
Voor handvatten hiervoor put ik uit de tijdloze filosofie, christelijke spiritualiteit en esoterie.
Kanttekening ten aanzien van de vertaling
Voor deze recensie heb ik zowel de Engelstalige als de Nederlandstalige versie doorgenomen.
De Nederlandstalige liep mij wat te vaak wat te stroef, qua taalgebruik.
Te vaak wordt een flow vanuit het Engels wat te onbeholpen, wat houterig vertaald, is mijn indruk.
Ook de redactie van het oorspronkelijke manuscript had wel wat nauwkeuriger gekund…
Is dat storend?
Voor mij wel.
Voor jou hoeft dat niet zo te zijn.
Tot slot: De Nederlandse uitgever heeft de disclaimer dat het boek uitsluitend bedoeld is als bron van informatie.
De Engelstalige titel Discovering the Inner Mother, A Guide to Healing the Mother Wound and Claiming Your Personal Power, geeft meer ruimte het boek op te vatten als een zelfhulpboek.
Tips voor het vinden van goede begeleiding
Zelfs als je het boek beschouwt als alleen maar een bron van informatie, zal het boek jou innerlijk in beweging brengen, als je lijdt onder een moederwond.
Aarzel niet als je steun en begeleiding wilt. Op Hoe vind je een geschikte therapeut, geef ik tips om goede begeleiding te vinden.
Gebruik het boek!
Ga het boek vooral zelf lezen.
Ik vind het zeker een aanrader, ondanks mijn bezwaren.
Onderzoek zelf wat het boek van Webster je kan brengen.
Wees kritisch en gebruik wat je gebruiken kunt.
Zoals Boeddha al zei: “Onderzoek alles, ook mijn leer.”
Het boek kan een heel waardevolle stapsteen zijn op jouw pad naar heelheid.
En dat ben je meer dan waard!
Ga de reis naar heelheid aan!
Tot slot nog even het woord aan Webster: “Er is niet één bepaald moment waarop het klaar is en naarmate de tijd vordert, wordt het ook minder belangrijk, minder een bestemming. We verleggen onze focus naar de empowerment en vrijheid die we, telkens wanneer we door een laag heen gaan, ervaren.” (Pagina 291).
Zo is het maar net.
Ik wens je van harte een fijne, helende levensreis!
Verschenen bij:
Uitgeverij Mens
ISBN 9789463160551
Leave a Reply