Durf het even niet te weten!

Coronatijd is crisistijd.
Opeens is het als samenleving niet normaal om normaal te blijven.
Maatregelen, inperkingen, onzekerheid.
Mensen worden getroffen in hun gezondheid en hun portemonnee.
De economie krijgt een tik.
Langzaam mogen we per 1 juli weer meer.
Hoe het verder gaat, weet niemand zeker.

Het oude is geweest, het nieuwe is onzeker.

In Trouw stond eind juni een artikel dat een boeddhistische visie en oplossing geeft voor omgaan met onzekerheid.
Met als titel: Hoe het boeddhisme hulp biedt in crisistijd: Durf het een periode niet te weten.

Gelukkig hoeven we niet alleen op het boeddhisme te vertrouwen.
In de westerse traditie biedt contemplatie op niet-weten ons een uitweg.

In de 14^e eeuw verscheen in Engeland het anonieme mystieke werk The Cloud of Unknowing.

De auteur geeft op intieme en liefdevolle toon aanwijzingen aan de lezer als student voor contemplatief gebed.
Deze vorm van geestelijke oefening komt in hoge mate overeen met oosterse meditatievormen. 

14^e eeuw? Kan dat nu ook dan?

Jazeker.

De Amerikaanse monnik Thomas Keating (1923 – 2018) baseerde zich op The Cloud of Unknowing om een eigentijdse meditatiemethode vorm te geven.
Meer weten? Onderaan het artikel vind je een van zijn boeken.

In de MAGIC-methode bied ik het aan als geestelijke oefening, als meditatief gebed.  

Welk niet-weten is er in contemplatief gebed?

Het is het niet-weten, ondanks alle kennis, theologie en Bijbelse geschriften, wie of wat God is.
In het rusten van de toestand van het niet-weten kan God zich tonen als pure aanwezigheid.
Als een grondtoon, een onderstroom, die alle leven draagt.

In de beoefening van het verstillen van alle gedachten en voorstellingen betreed je innerlijk het gebied van niet-weten met je geest.
En in die stilte blijf je rusten tijdens contemplatief gebed.

God of leegte?

Waar de oosterling zich richt op sunyatta, leegte, richt de beoefenaar van contemplatief gebed zich op de wolk van niet-weten, die directe Godskennis verhult.
Leegte wil zeggen dat niets van de verschijnselen bestendig is, behalve uiteindelijk het pure bewustzijn, Boeddhanatuur, dat eraan ten grondslag ligt.
De verhulling van directe Godskennis wil zeggen dat het onmogelijk is God, die alles doordringt, in totaliteit te kennen, maar in het rusten in het niet-weten kan een uitstraling van God zich in de ervaring tonen.

Onderweg naar nergens?

Starten met een op het eerste gezicht onmogelijk einddoel voor ogen lijkt onderweg naar nergens.
Niets is minder waar.
In het niet-weten raak je vertrouwd met niet-weten, waar we aan voorbij gaan als we denken iets zeker te weten.

Er zijn dingen die we zeker weten.
Na een uitademing volgt een inademing, zolang er leven is.
De appel valt doorgaans omlaag en niet omhoog.

Ons leven is complexer dan dat.
We reizen door de tijd en ervaren van ontmoeting tot ontmoeting.
We bereiken dingen en nemen afscheid van dingen.
Bij de afsluiting van een periode is de nieuwe invulling van de periode die voor ons ligt nog niet ontstaan.
We ontmoeten niet-weten in de overgangssituaties in ons dagelijks bestaan.

Niet-weten in overgangssituaties

Schooldiploma, eerste werkdag, studie afgerond, verlies van werk, kinderen de deur uit, net je scheiding achter de rug, verhuizen naar een ander deel van het land, emigreren, de overgang, verlies van een partner, net met pensioen, het afscheid nemen van valse hoop tijdens het helen van je moederwond…
Talloze overgangsfasen en overgangssituaties in ons leven zijn doordrenkt met niet-weten.

In coronatijd ervaren we niet-weten collectief.
Niemand weet hoelang het duurt voordat we constructieve en duurzame oplossingen hebben.

Maar kunnen we dan niks doen?

Vaak doen we automatisch heel veel bij onzekerheid.
We denken onze gewoontegedachten en grijpen terug op onze controlemechanismen en overlevingsstrategieën.
Echter, stil blijven bij niet-weten geeft ruimte voor de openbaring van plotseling nieuw inzicht.

We geven onze geest de ruimte voor out of the box denken.
Ons innerlijk weten kan ons oplossingen bieden, die een werkelijk antwoord voor onze onzekere overgangssituatie biedt.

Collectief kunnen we bijvoorbeeld vragen adresseren op het gebied van een betere volksgezondheidszorg en een groener klimaatbeleid.
Ons collectief niet-weten kan mogelijkheden geven voor een duurzamere toekomst.

Op het persoonlijke vlak geeft de contemplatieve beoefening van niet-weten je, paradoxaal genoeg, houvast om zonder houvast te leven.
In vertrouwen dat het juiste antwoord komen zal.

Ruimte maken in je geest voor creativiteit en onbevangenheid

Vertrouwd raken met niet-weten geeft je geest de ruimte om creatief en onbevangen te worden.

Gewoontegedachten zijn nuttig bij routinetaken.
Creativiteit, onbevangenheid en out of the box denken, geven nieuwe oplossingen, die je leven kunnen vernieuwen.

Een tijdje niet-weten is geen ramp.

Overgangssituaties horen bij de eb en vloed van het leven.

Durf het even niet te weten!





Een boek over de contemplatie op niet-weten:
Thomas Keating (2006). Open geest, open hart. Halewijn/ Adveniat, Antwerpen.


Lees hier het artikel in Trouw van 27 juni 2020…





Kun jij het uithouden? Niet-weten?
Waarbij zou je hulp kunnen gebruiken?
Laat het weten in een reactie!