Houden schaamte en angst je af van een liefdevol leven?

Talloze denkers en schrijvers stippen steeds weer aan dat allerlei enge dingen, zoals schaamte en angst, ons weg houden van de beste versie van onszelf. Ze houden ons klein, vies en onwaardig.

Charles Whitfield, Alice Miller, John Bradshaw, Pia Mellody, Roberto Assagioli, Erik Erikson, Aleid Schilder, Marianne Williamson, allerlei hedendaagse denkers en schrijvers leggen er de nadruk op.

Schaamte en angst zijn vijanden van waardering en liefhebben
Ook in de Aloude Wijsheid blijft het steeds een spil waar de kiem van transformatie om draait.

Jezus zegt bijvoorbeeld: “Gij zult uw naasten liefhebben als uzelf.” In een cultuur vol vrijheid is zo’n gebod, met de tekst ‘Gij zult’, niet zomaar welkom. Die weerstand is een hindernis om te begrijpen wat hier staat.

Als je het leest als toekomstvoorspelling, als toekomstige tijd, is het strenge er vanaf.

Dan staat er: het zal onafwendbaar zo zijn dat je je naaste zult liefhebben als jezelf.
Er staat ook: de mate waarin je van jezelf houdt, is de mate waarmee je anderen kan waarderen en liefhebben.

Schaamte en angst zijn vijanden van waardering en liefhebben. Ze helpen je helemaal niet, nooit.

Kwetsbaarheid heeft een slechte reputatie…
Ook kwetsbaarheid heeft een slechte reputatie in een cultuur waarin je mondig, zelfverzekerd, zelfbewust, gezond, jong en mooi hoort te zijn.
De emotionele filmpjes op bijvoorbeeld Facebook, die gaan over het redden van de zwakkeren, zijn heel erg populair. Bijvoorbeeld de stoere brandweermannen die uren bezig zijn om op een drukke weg een nest jonge katjes uit een overstortput van de riolering te bevrijden.
Het zwakke wordt bevrijd en gered door de stoere helpers.

Maar zelf kwetsbaar zijn…

Je zelf kwetsbaar durven voelen…

Dat is zo makkelijk nog niet.

Hoewel het niet leuk lijkt, niet uitnodigt, en soms heel pijnlijk is, is en blijft kwetsbaarheid een voorwaarde als je voor een liefdevol leven met authenticiteit en intimiteit wil kiezen. Zonder kwetsbaarheid kan dat niet.

Welke spiegel houdt kwetsbaarheid mij voor?
Als therapeut publiceer ik online artikelen. Dat is heel zichtbaar.
Ik stel me open en loop het risico op afwijzing, kritiek en oordelen.
En dat is niet mijn hobby.

Als therapeut vraag ik aan de mensen waarmee ik werk om zich open te stellen en ook alles te ervaren wat hen belemmert. Daardoor kan hun doel, een liefdevol leven met authenticiteit en intimiteit, wel worden bereikt.
Dat vraagt moed en vertrouwen, die soms van heel verder moeten komen.

De denkers en schrijvers die de nadruk erop leggen dat allerlei enge dingen, zoals schaamte en angst, ons weg houden van de beste versie van onszelf, houden ook mij een spiegel voor.

Waar saboteren mijn schaamte en angst mij?

Waar beroof ik mezelf van de kans de beste therapeut, schrijver, geestelijke, vriend of vriendin, en partner te zijn die ik kan zijn?

Schaamte is niet hetzelfde als schuld en spijt
Wat we niet moeten doen is schuld en spijt verwarren met schaamte.
Schuld en spijt kunnen logische reacties zijn op dingen die je beter had kunnen doen, of liefdevollere woorden die je had kunnen spreken.

Als het gezonde schuld en spijt is, dan hebben deze gevoelens een natuurlijk verloop.
‘Natuurlijk’ wil zeggen: een concrete aanleiding en een beperkte levensduur. Je kunt schuld en spijt herkennen voor wat ze zijn, het is logisch en verklaarbaar.

Gezonde schuld en spijt verstoppen zich niet of vermommen zich niet. Ze gaan over een specifieke situatie of handeling. Je weet wat je eigenlijk wel had moeten doen.

Je weet nu wat je in de toekomst beter kunt doen.

En je kunt het als het ware afsluiten doordat het je in het heden niet langer belemmert. Daarmee is het afgehandeld en kun je verder.

Wat schaamte wel is
Schaamte is als een mist die overal in doordringt.
Het is het gevoel dat we ten diepste, in onze kern, niet goed genoeg zijn.
Daardoor raakt alles wat we denken, doen en ervaren besmet met uitzichtloze en verlammende negativiteit. Schaamte wil ons overtuigen dat we niet in staat zijn tot beter en een beter leven niet verdienen.

Als we de knopen van schaamte, teveel schuldgevoel en teveel spijt gaan ontwarren dan ontdekken we een doolhof van allerlei stemmetjes en gedachten, die als een soort ongedierte uit allerlei kieren in onze geest tevoorschijn komen. Dat is inderdaad een belangrijk deel van het werk om je innerlijk op te schonen.

Vaak zijn die nare, negatieve stemmetjes en gedachten de uitspraken en overtuigingen van anderen.
In het geval van oude pijn, je moederwond en vaderwond, zijn het de boodschappen die je kreeg van je ouders en verzorgers in je gezin van oorsprong. Dit onderscheid kun je gaandeweg steeds beter gaan herkennen en zo kun je knopen van schaamte en angst gaan ontwarren.

Hoe ik eindelijk mijn vervloeking ontdekte
Soms duurt het lang voordat je een cruciale knoop ontwart. Bijvoorbeeld duurde het voor mij werkelijk tientallen jaren voor ik deze kon zien voor wat het werkelijk was: “Als je niet naar mij luistert, zal het slecht met je aflopen!”

Wat het voor mij werkelijk was? Een vervloeking.

Dat was het nieuwe aan deze riedel.
Want wat mij met de paplepel werd ingegoten was gehoorzaamheid aan de richtlijnen, beter gezegd bevelen, van mijn moeder, die als een eersteklas drilsergeant haar methode van opvoeding gestalte gaf.
De vervloeking is mij heel erg lang ontgaan.
Omdat ik niet buiten de kaders van de door haar opgelegde gehoorzaamheid kon kijken, al was ik een rebel.
Ik bleef in een soort dialoog met deze uitspraak verstrikt, al ging ik mijn eigen weg en leidde ik mijn eigen leven. Maar ik had mezelf nog niet van deze vervloeking bevrijd.

Tot het me op een keer opeens inviel. Een ‘aha!’ momentje.
Ik was verbijsterd, sprakeloos.
Het is een vervloeking! Dat is wat het is!

En op het moment dat ik het kon zien voor wat het was had ik tegelijkertijd de innerlijke kennis om te weten dat het klinkklare nonsens was, zo’n vervloeking.

De macht was gebroken.

Het is verdorven om een ander een slecht lot te voorspellen, omdat je zelf de controle dreigt te verliezen.

“Als je niet naar mij luistert, zal het slecht met je aflopen!”, is een uitspraak met een beperkte geldigheid.

Het is een uitspraak die hoort bij wraak en haat, controlezucht… en uiteindelijk angst.

Sterker dan de dood, is de liefde
“De liefde zal nooit vergaan”, zegt de apostel Paulus, “wanneer het volmaakte komt, zal wat beperkt is verdwijnen.” Sterker dan de angst is de liefde, wist ik op het moment dat ik de vervloeking als zodanig herkende.

En wat is de liefde dan?

Bijvoorbeeld het voornemen en de bereidheid om de ander te stimuleren in groei en ontwikkeling, om het beste worden dat die ander in zich heeft. Dat gaat alleen maar lukken, als je het jezelf ook gunt en geeft.

En wat daarvoor nodig is, is het vertrouwen dat je ertoe doet, dat je thuis bent in dit universum.

Dat je een unieke rol te vervullen hebt die niemand ooit over kan doen.

Dat het goed is dat je er bent.

Dat jouw stem gehoord mag worden.

Dat jij de wereld een stukje beter kan maken.

Dat je werkelijk het beste van jezelf kunt zijn.

En dat is onvervangbaar waardevol.

Heb jij al die nare en negatieve stemmetjes achter je kunnen laten?

Heeft het artikel je nieuw inzichten gegeven?

Vertel het in een reactie!