Leven met hart & ziel (4)? Juist handelen
Wil jij ook met hart & ziel wilt leven?
Dan helpen deze vier spirituele waarden je daar heel goed bij.
4 Spirituele waarden voor leven met hart & ziel
1. Onderscheidingsvermogen
2. Zelfvergetelheid
3. Liefde
4. Juist handelen
In dit artikel staat Juist handelen centraal.
Juist handelen is een praktijktest
Juist handelen is de praktijktest van de stand van je innerlijk werk, zou je kunnen zeggen.
Aan de vruchten kent men de boom.
Je innerlijk werk krijgt vorm door spirituele waarden in te weven in jezelf en in je leven.
Onderscheidingsvermogen, zelfvergetelheid en liefde werken ieder op hun specifieke manier door in jezelf.
Juist handelen – gelukt of niet? – herken je aan de gevolgen van je handelingen.
Daarnaast is het natuurlijk van belang beleefd te zijn, deuren voor anderen open te houden, niet te stelen, slaan of moorden – noem ze maar op, al die gedrags- en beleefdheidsregels.
Maar als je dat allemaal doet met wrok in je hart, dan handel je wel keurig, maar niet juist.
Wat is juist handelen?
Juist handelen is handelen op maat.
Juist handelen is doen wat de situatie vraagt.
Juist handelen is altijd gericht op het maximaal mogelijke welbevinden van alle betrokkenen.
Juist handelen is altijd gericht op verbetering en bestendige oplossingen.
Elke situatie wordt er beter van.
Wat dit van je vraagt is innerlijke oprechtheid tot het goede, correcte waarneming, innerlijke speelruimte en wijsheid.
Deze vraag kan een innerlijke richtlijn zijn: Hoe kan ik hier dienend aanwezig zijn?
Wat kun je doen?
Grofweg heb je drie mogelijkheden om te handelen.
Je kunt iets doen.
Je kunt iets niet doen.
Je kunt niets doen.
Maar hoe weet je nou wat je het beste doet?
Wat het juiste is?
Tip 1: de Gulden Regel
Over juist handelen hebben al talloze mensen zich het hoofd gebroken.
Opvallend genoeg is er een richtlijn, die universeel blijkt te zijn.
Dat is de Gulden Regel, die alle grote religies gemeenschappelijk hebben.
Kijk maar.
Baha’i:
“Leg op geen enkele ziel een last waarvan u niet zou willen dat zij u zou worden opgelegd en wens niemand de dingen toe die gij niet voor uzelf zou wensen.”[1]
Boeddhisme:
“Kwets anderen niet met wat jou kwetst.”[2]
Christendom:
“Alles wat gij wilt dat de mensen voor u doen, doet dat ook voor hen. Dat is de Wet en de Profeten.” [3]
Confucianisme:
“Wat je zelf niet aangedaan wilt worden, doe dit ook anderen niet aan.” [4]
Hindoeïsme:
“Dit is de hoogste plicht: doe niet aan anderen wat jezelf pijn zou doen en wens hen toe wat jezelf verlangt.” [5]
Indiaanse spiritualiteit:
“Haat of behandel uw naaste niet slecht, want je doet hem geen kwaad, maar uzelf.” [6]
Islam:
“Je gelooft pas echt als je voor anderen wenst wat je voor jezelf wenst.”[7]
Jaïnisme:
“Behandel iedereen in de wereld zoals je zelf behandeld wil worden.” [8]
Jodendom:
“Doe je naaste niet aan wat kwetsend is voor jou. Dit is de hele Thora; al de rest is uitleg.” [9]
Sikhisme:
“Ik ben voor niemand een vreemde en niemand is een vreemde voor mij.
Inderdaad, ik ben een vriend voor iedereen.” [10]
Taoïsme:
“Zie de voorspoed van uw naaste als uw eigen voorspoed en het verlies van uw naaste als uw eigen verlies.” [11]
Unitarisme:
“We bevestigen en stimuleren respect voor het onderling afhankelijke netwerk van alle leven waarvan wij deel uitmaken.” [12]
Zoroastrisme:
“Doe anderen niets aan wat jezelf zou kwetsen.” [13]
Praktisch plan van aanpak op basis van de Gulden Regel
Verplaats je in de ander en vraag jezelf vervolgens:
Wat doet jouw handelen met de ander?
Wat veroorzaakt jouw handelen voor de ander?
Wil je dat ontvangen?
Nee?
Bekijk opnieuw je gedachten en je plannen.
Aan elke handeling gaat een gedachte vooraf
Sommige denkrichtingen zien een gedachte ook als een handeling, ik doe dat niet.
Als jij dat wel doet, dan verandert er in principe niets voor wat betreft de aard van het juiste.
Onderscheidingsvermogen, zelfvergetelheid en liefde zuiveren je emoties en je gedachten. Daardoor ga je anders handelen en reageren.
Je wordt bewuster, je blik verruimt zich en je krijgt meer innerlijke speelruimte.
Soms handelen we zonder denken. Dan lijkt een reactie er meteen te zijn.
Pats boem.
Dat is handig als je uit de weg springend het vege lijf redt uit de baan van een aanstormende auto.
Dat is constructief als je meteen ziet wat een ander nodig heeft en er naar handelt.
Het is destructief als negatieve emoties of acties uitbarsten. Boosheid, schelden, slaan, schoppen, wit wegtrekken en niks doen behalve innerlijk verder razen, noem maar op… Dan zijn we getriggerd.
We lopen het risico in de dramadriehoek te belanden.
Tips 2: Onderzoek jezelf
Zorg dat je je gedachten op het spoor komt. Dat is de beste tip die ik je kan geven.
Wat denk je?
Wat wil je?
Wat wil je niet?
Wat voel je?
Bang? Boos? Bedroefd?
Welke gedachten horen daarbij?
Ben je aanklager, redder of slachtoffer geworden?
Hoe kom je zo snel mogelijk in de winnaarsdriehoek?
Waar het niet licht is, is het donker
In het vorige artikel over Liefde schreef ik:
“De mate waarin jij je dat bewust bent en die liefde in jezelf gestalte geeft, is de mate waarin je de ander kunt liefhebben. Omgekeerd: de mate waarin je er niet in slaagt de ander liefdevol tegemoet te treden, kan je helpen om in te zien waar jij zelf nog wat liefde kan gebruiken.
Hier gaat de deur op een kier open naar de kwestie van het kwaad. Ik kom daar bij Juist handelen, de vierde spirituele waarde, op terug.”
Hier dus.
Een beetje minder juist handelen, kan van kwaad tot erger gaan.
Op psychologisch niveau kan ik wel instemmen met hoe Morgan Scott Peck (1936–2005), Amerikaans psychiater en auteur, het stelt. Hij stelde dat slechte mensen liever anderen aanvallen dan hun eigen tekortkomingen onder ogen zien.
Of je dan moet zeggen dat slechte mensen voor altijd en eeuwig bedorven zijn? Of dat mensen, door hun onverwerkte pijn, komen tot vijandige handelingen?
Kijk ‘ns naar hoe jij het ziet.
Hoe heb jij dat geleerd?
Wat is je verteld?
Ook hier hebben generaties en generaties over nagedacht.
Over de kwestie van de Theodicee: hoe kan een goede en almachtige God het kwaad in de wereld laten bestaan.
Ook over goed en kwaad hebben generaties en generaties nagedacht.
Weet je nu meer?
Of andere dingen?
Hoe beïnvloedt dat jouw houding?
Als je werkelijk verantwoordelijk wilt zijn, dan is het super handig om over goed en kwaad een beargumenteerd standpunt in te nemen.
Beargumenteerd, ja.
Ongecontroleerde emoties vertroebelen doorgaans onze gedachten.
En bedenk: elk standpunt is een voorlopig standpunt, we zijn als mens allemaal in de groei.
Maar welk standpunt over goed en kwaad dient jouw juiste handelen?
Linkerpad of rechterpad
Dit gaat over resultaten op spiritueel niveau.
Het linkerpad is het pad dat leidt tot afgescheidenheid en verdeeldheid.
Het rechterpad leidt tot eenheid en verbondenheid.
Drie maal raden bij welk pad juist handelen hoort.
En moeilijker of ingewikkelder dan dit is het niet!
Echt niet.
Nooit.
Het traject er naar toe kan een heel proces zijn. Klopt.
Ja, maar het is zo ontzettend lastig…
Weet ik. Het is ook een klus.
Maar als je oprecht de kwaliteit van je leven wilt verbeteren, zul je ergens moeten beginnen.
Niemand kan het voor je doen.
Je moet het zelf doen, maar niet alleen.
Vraag hulp.
Zoek veilige mensen op, die jou en het proces waarin je zit respecteren en accepteren.
Zoek rolmodellen en laat je door hen inspireren.
Lees en ontwikkel jezelf.
Op innerlijke groei staat geen maat, daar is geen grens.
Maak er gebruik van en verbeter je leven.
Het is je levenswerk.
Dat is onvervangbaar waardevol!
Waar heb jij moeite mee?
Laat het weten in een reactie.
Bronvermelding: de citaten, incl. bronvermeldingen, van de Gulden Regel zijn ontleend aan een poster, gepubliceerd door United Religions Initiative Nederland (datum onbekend).
[1] Gleanings, Baha’u’llah.
[2] Udana-Varga 5.18, Boeddha.
[3] Mattheus, 7, 12, Jesus.
[4] Analecten 15.23, Confucius.
[5] Mahabharata 5:1517.
[6] Pima gezegde.
[7] Hadith, Profeet Mohammed.
[8] Sutrakritanga, Mahavira.
[9] Talmud, Shabbal 31a, Hillel.
[10] Guru Granth Sahib, p.1299.
[11] T’ai Shang Kan Ying P’ien, 213-218, Lao Tzu.
[12] Unitarisch principe.
[13] Shayast-na-Shayast 13.29.
